Wat is een gescheurde kniepees? (patellapeesruptuur)
De bovenbeenspier (quadriceps femoris) zit aan de bovenzijde van de knieschijf vast middels een pees. Aan de onderzijde zit de knieschijf met een pees vast aan het scheenbeen. Bij het op rek komen van de pees buiten de natuurlijke grens, kunnen de vezels overmatig op rek komen of scheuren. Tevens kunnen vezels beschadigen bij een te krachtige aanspanning van de spier waar de pees aan vast zit. In beide gevallen is er sprake van acuut letsel. Ook kan een pees beschadigd raken door langdurig herhaaldelijk belasten met onvoldoende hersteltijd. Er treedt dan degeneratie van het weefsel op waardoor er een ontstekingsreactie in de pees (ontstoken kniepees) kan ontstaan en de pees verzwakt.
Wanneer een pees verzwakt is kan deze makkelijker scheuren bij een maximale rek of aanspanning van de spier waar de pees aan vast zit. Vooral bij sporten waarbij veel wordt gesprongen treden deze klachten, op of bij het maken van een misstap. Er wordt onderscheid gemaakt in 3 gradaties peesletsel:
- Graad 1: de vezels van de pees zijn op rek gekomen maar zijn nog intact (verrekking)
- Graad 2: de pees is deels ingescheurd (gedeeltelijke scheur)
- Graad 3: de pees is volledig doorgescheurd (volledige scheur)
Symptomen van een gescheurde kniepees:
- Pijn
- Zwelling
- Blauwverkleuring
- Verminderde functie
Bij een volledige scheur (graad 3):
- Is de functie volledig verdwenen (strekken van de knie is niet mogelijk)
- Kan er sprake zijn van een zichtbare vervorming (deuk op de locatie van de scheur)
Behandeling van een gescheurde kniepees:
Na een acuut letsel is het van belang rust te nemen. De eerste 48 uur moet de enkel weinig belast worden. Vaak is het gewenst om de eerste dagen met krukken te lopen. Het is verstandig de RICE methode toe te passen en een sportfysiotherapeut of arts te consulteren.
De RICE methode:
- Rust: Geen belasting op het aangedane lichaamsdeel. Geef het lichaam tijd om het herstelproces op te starten.
- IJs: Koel het aangedane lichaamsdeel direct na het voorval om de pijn te onderdrukken 20 minuten lang. Gebruik bij voorkeur een icepack, 3 á 4 maal per dag gedurende de dagen na het voorval. Let op: leg een handdoek tussen icepack en huid in om te voorkomen dat de huid bevriest.
- Compressie: Het dragen van een bandage of zwachtel geeft stevigheid en bevorderd de afname van de zwelling.
- Elevatie: Houdt het aangedane lichaamsdeel zoveel mogelijk boven hart-hoogte om afname van zwelling en afvoer van afvalstoffen te bevorderen.
Bij een verrekking (graad 1) letsel is het van belang 2 weken niet te belasten qua sportactiviteit.
Bij een gedeeltelijke scheur (graad 2) is het van belang een sportfysiotherapeut of arts te laten bepalen welke behandelwijze op dat moment de aangewezen methode is.
Bij het vermoeden op een volledige gescheurde pees (graad 3) consulteer dan direct de huisartsenpost of de Spoed Eisende Hulp (SEH). Bij een volledige scheur is het noodzakelijk zijn op korte termijn geopereerd te worden.
Om weer volledig te kunnen belasten tijdens sport is het van belang dat de spier waar de pees aan vast zit weer volledig op kracht is en de locatie van de verrekking of scheur weer goed hersteld is. Tevens moet ook de lenigheid van de spier/pees weer worden getraind. Een verrekking (graad 1) zal binnen 2 weken weer belastbaar zijn. Een gedeeltelijke of volledige scheur hersteld gemiddeld in 6 tot 24 weken.
Bij kniepeesklachten kan het nuttig zijn om tijdelijk een brace te dragen. Wij adviseren de Dunimed patellabrace.
